Het zicht op Culemborg vanaf de overkant van de Lek wordt al heel lang getekend. Uit de 16e eeuw zijn gravures bekend van Lodovico Guicciardini en Daniël Messner Met Culemborg vanaf de Lek – stadsgezichten met het kasteel erop, en de Grote of Barbarakerk heeft dan nog een spits.
Voor mijn project zocht ik naar tekeningen waarvan je met enige zekerheid kon zeggen dat ze ter plekke gemaakt zijn, en waarvan ik redelijk goede bestanden kon vinden. Ik kwam uiteindelijk uit bij deze aquarel van Lambertus Johannes Hansen (1803-1859).
Hansen tekende en schilderde dit gezicht op Culemborg in de jaren 1840. De katholieke Barbarakerk met haar hoge torenspits bestond nog niet. Van de molen op Hansens tekening bestaat alleen nog het onderste gedeelte, nu een woonhuis. Om de juiste plek te vinden waar Hansen zijn tekening maakte, moet je vanaf de pont een stukje richting Wijk-bij-Duurstede lopen. Houd de posities van de Binnenpoort en het stadhuis in de gaten: de Binnenpoort moet links van het stadhuis terecht komen, met een geringe afstand ertussen. Het bleek dat ik de juiste plek verrassend nauwkeurig kon bepalen – een paar passen naar links of rechts en de positie van de twee gebouwen ten opzichte van elkaar verschilde al te veel. Ik maakte mijn tekening op 22 maart 2022.
Niet te zien op de afbeelding hierboven, maar wel op het origineel (ongeveer 30 x 40 cm) is dat Hansen de verschillende toren en molens heeft genummerd: kennelijk noteerde hij ergens anders de nummers met de namen van de gebouwen.
Dit is – voor zo ver we weten – de enige tekening van Lambertus Hansen die hij tijdens zijn verschillende verblijven in Culemborg maakte, die diende als voorstudie voor een olieverfschilderij. Dat schilderij zie je hieronder. Zowel de schets als het schilderij bevinden zich in de collectie van het Elisabeth Weeshuis. Conservator van het museum en ik waren het er over eens dat de tekening stukken mooier en sprankelender is dan het schilderij.
