De Scherpenhoek is een populair stukje Culemborg geweest voor de tekenaars in Culemborg (en ook nu nog).
Scherpenhoek
Bovenaan zie je een schets van Jan Weissenbruch (1822-1880), gemaakt in 1848 – een aquarel, helaas alleen beschikbaar in zwartwit. Ik maakte mijn tekening op 29 augustus 2017. Mijn schets is inmiddels ook geschiedenis, want restaurant Andermaal is intussen verhuisd naar de Markt. Weissenbruch maakte op basis van zijn schets het onderstaande schilderij. Van het nauwe kruispunt maakte hij een wijds aandoend stadsgezicht.
Hetzelfde hoekje werd ook getekend door Willem Koekkoek (1839-1895) – vergelijk met het pand rechts op de tekening van Jan Weissenbruch hierboven. De kleuraantekeningen van Koekkoek laten zien dat de aquarel van Weissenbruch topografisch juister was dan het schilderij: het pand was wit. Hieronder zie je het schilderij dat Koekkoek maakte: hij heeft ramen, speklagen en ornamenten toegevoegd, waardoor het pand nagenoeg onherkenbaar is geworden. Het ging de schilders ook niet om een exacte weergave van de werkelijkheid: de (met name Engelse) klanten waren geïnteresseerd in pittoreske, Hollandse stadgezichten.
Jan van Riebeeckhuis (1)
Cornelis Springer (1817-1891) maakte deze schets van het Van Riebeeckhuis op 31 augustus 1859. Het huis is bijna onherkenbaar ‘gerestaureerd’ aan het eind van de jaren 1960, vergelijk met mijn tekening van 9 juni 2019. De twee rechtse delen kregen de kenmerkende trapgevel, het pand daar naast had juist een trapgevel, maar daar is die verdwenen. Bij het pand met de muurschildering (ook een nieuw pand) stond vroeger een waterpomp, nu een minder pittoreske schakelkast.
Willem Koekkoek (1839-1895) maakte op vrijwel dezelfde plek als Springer deze schets. De schetsen van Willem Koekkoek zijn heel precies getekend en ook fantastisch bewaard gebleven – in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Jan van Riebeeckhuis (2)
Willem Koekkoek (1839-1895) tekende het Van Riebeeckhuis ook gezien vanuit de Achterstraat. Staat nog op mijn to-do-lijstje.
Achterstraat
Op zowel de schets van Willem Koekkoek (1839-1895) en van mij (getekend op 22 april 2021) ziet dit hoekje er rommelig uit. Ik had veel plezier bij het maken van mijn tekeningen en het vergelijken met de tekening van Koekkoek. Vrijwel alles is anders – verbouwd, gesloopt, nieuwbouw – maar de aanblik is na 150 jaar nog hetzelfde.